Eskişehir Türk Ocağı Perşembe Sohbetleri 17.10.2019 tarihli programının konuğu Milli Eğitim Bakanlığı Bakan Müşaviri Dr. Necdet Subaşı idi. “Aydın, Entelektüel ve Âlim” başlıklı konuşmasında Necdet Subaşı, kavramların tarihsel bağlamı, günümüzde ne ifade ettiği ve ne olması gerektiği konularında özetle şunları söyledi:
“Aydın” sınırlı bir ilginin adamıdır
Necdet Subaşı, aydının daha çok kendisi gibi düşünenlerle çevrili bir epistemik cemaatin ortak muhayyilesiyle ilgili olduğunu söyledi. Subaşı’ya göre aydın kavramı daha çok Aydınlanma çağıyla, Türk modernleşmesiyle, münevver kavramıyla alakalı olsa bile en çok bir düşünsel grubun, bir cemaatin duygudaşlığı ile ilgilenen, ortak muhayyileyi etkileyecek dış ve iç etkilere karşı direnç kazandırıcı tedbirler alan/düşünen biridir. Aydın tipi başkalarıyla ilgili olsa, başkalarının gazetelerini okusa, farklı fikirleri takip etmeye uğraşsa bile amacı ve görevi ancak kendi çevresinin ortak düşüncesini tahkim etmektir ve sınırlı bir ilginin adamıdır.
Aydın tipolojisindeki adamlardan etrafta bolca bulunabilir. Kendisinin ait olduğu cemaatten bir anlamda üstün ve ileride olması yine o cemaatin faydasınadır. Takip edilen gazeteler, fikirler, sinema, tiyatro, dergi… artık her ne ise diğerlerinin iyiliği içindir. Aydın etrafındakilerin yerine düşünür, uyarılarda bulunur.
Entelektüeller nadirattandır
Entelektüel kavramıyla ilgili ise Necdet Hoca, bu tarz adamların nadirattan olduğunu, toplumun gidişatını bu insanların görebildiğini, genel çatlakları önceden sezebildiklerini, ilgilerinin ve hayatı okumalarının daha vukufiyetli olduğunu ifade etti. Bu tarz insanların dikkate alınmak durumunda kalındığını çünkü genel gidişatın, toplumsal fay hatlarının bu tipoloji tarafından ele alınıp dile getirildiğini hatırlattı. Entelektüel birinin aidiyetleri yoktur. Bunlar bir yere yaranamazlar. Rahatsız tiplerdir, bağımsızdırlar.
Âlim sözle beraber eylemi de bünyesinde barındıran kişidir
Necdet Subaşı aydın ve entelektüelle ilgili konuştuktan sonra âlim tipolojisi üzerinde de durdu. Âlim yine bir cemaat içerisinde, yine bir düşünsel grup içerisinde düşünülse bile kitaplarda yazan ile gerçek hayat arasındaki gerilimlerin ortadan kaldırılmasına dair inisiyatif alan, sözle beraber eylemi de bünyesinde barındıran kişidir. Âlimlik, Necdet hocaya göre yalnız bilgiyle olunan bir şey değil, hayatla ilgi üzerinden ilerleyen bir sıfattır. Âlim kişi toplumun ruh sağlığını korur. Âlim kişi toplumu rehabilite eder. İnsanlar için zaman içinde oluşabilecek gerilimleri izale edendir âlim. Bazen bir köyde imam, bazen kanaat önderliği yapıp insanlara yol gösteren kişilerdir bunlar.
Konukların soruları, şube başkanı Prof. Dr. Nedim Ünal’ın şükran beratı takdimi ve gündeme dair değerlendirmeleri ile program sona erdi.