Yapay Zekâ ile Binlerce Yıllık Tarih Yeniden Doğdu
Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Rahşan Tamsü Polat yürütücülüğünde gerçekleştirilen “Yazılıkaya/Midas Kalenin Yapay Zekâ Destekli Simülasyonu ve Sanal Tur Uygulaması” projesi, arkeolojide dijital dönüşümün öncü örneklerinden biri olarak öne çıkıyor.
Üniversitenin Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) birimi tarafından desteklenen çalışma kapsamında, Frig uygarlığının en önemli merkezi olan Midas Vadisi yapay zekâ teknolojileriyle üç boyutlu olarak modellendi.
Bölgenin kültürel dokusu, tarihi sahneleri ve dini ritüelleri yapay zekâ desteğiyle yeniden canlandırıldı. Proje sayesinde Midas Vadisi artık yalnızca bir kazı alanı değil, dijital ortamda da ziyaret edilebilen bir kültürel miras alanı haline geldi.
Binlerce Yıllık Sessiz Tanıklar Yeniden Konuşuyor
Doç. Dr. Yusuf Polat başkanlığında 2022 yılında başlayan Yazılıkaya – Midas Kale kazısı, Frig uygarlığının dini ve kültürel yaşamına ışık tutan en önemli arkeolojik alanlardan biri olarak kabul ediliyor.
Kazılarda Frig dönemine ait mekânlar, kaya anıtları, sunaklar ve kabartmalar titizlikle belgeleniyor. Özellikle kayaya oyulmuş dini alanlar, Frig halkının doğa ve inançla kurduğu güçlü bağları günümüze taşıyor.
Yapay Zekâ Destekli Sanal Tur Deneyimi
Proje kapsamında Midas Vadisi ilk kez yapay zekâ tabanlı sistemlerle üç boyutlu ortama aktarıldı.
Drone fotogrametrisi, dijital haritalama ve derin öğrenme algoritmaları kullanılarak elde edilen veriler, sanal turlarda bir araya getirildi.
Bu teknolojiyle ziyaretçiler, binlerce yıl öncesinin Frig köylerini 360 derece deneyimleyebiliyor.
Geliştirilen video canlandırmalarında Frig halkının dini törenleri, yaşam biçimleri ve mimarisi bilimsel verilere dayanarak yeniden sahneye taşınıyor.
Prof. Dr. Rahşan Tamsü Polat: “Her kazı insanlık hafızasını geleceğe taşıyor”
Proje yürütücüsü Prof. Dr. Rahşan Tamsü Polat, çalışmanın yalnızca bilimsel değil kültürel bir sorumluluk taşıdığını vurguladı:
“Her kazı, yalnızca geçmişi ortaya çıkarmak değil; insanlık hafızasını geleceğe taşımaktır.
Midas Vadisi’nde yürüttüğümüz çalışmalar, Friglerin doğayla, inançla ve sanatla kurduğu bağı yeniden görünür kılıyor.
Yapay zekâ bize geçmişin hikâyelerini yeniden anlatma gücü veriyor. Bu, sadece bir kazı çalışması değil; Frig kültürünü gelecek kuşaklara ulaştırmanın çağdaş bir yolu.”
Bilim ve Teknoloji El Ele: Kültürel Mirasın Dijital Koruması
Anadolu Üniversitesi’nin desteklediği bu proje, Türkiye’de arkeolojik verilerin dijitalleştirilmesi ve teknolojiyle belgelenmesi konusunda öncü bir adım olarak değerlendiriliyor.
Amaç yalnızca bilimsel araştırma değil; aynı zamanda kültürel mirasın korunması ve geniş kitleler tarafından deneyimlenmesi.
Yapay zekâ destekli bu dijital dönüşümle birlikte, Midas Vadisi’nin binlerce yıllık hikâyesi artık hem yerinde hem de sanal dünyada keşfedilebilecek.