Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), yaşlılık, malullük, ölüm aylığı ve iş göremezlik geliri gibi çeşitli sosyal güvenlik hakları sunuyor. Ancak bu haklardan doğan maaş ve gelirlerin uzun süre tahsil edilmemesi, zaman aşımı nedeniyle hak kaybına yol açabiliyor.
SGK uygulamalarına göre, belirli koşullarda ve belirli tarihlerden önce bağlanan ödemelerde zaman aşımı süreleri devreye giriyor. Bu nedenle vatandaşların maaşlarını veya gelirlerini düzenli olarak tahsil etmeleri büyük önem taşıyor.
2008 Öncesi Maaşlarda 5 Yıl Kuralı
Türkiye gazetesinde İsa Karakaş'ın köşe yazısında yer verdiği bilgilere göre, özellikle 1 Ekim 2008 tarihinden önce SSK ve Bağ-Kur kapsamında bağlanan gelir ve aylıklarda 5 yıl içinde tahsil edilmeyen ödemeler zaman aşımına uğruyor. SGK, böyle durumlarda ödeme yapmadan önce bu sürenin dolup dolmadığını kontrol ediyor.
Eğer 5 yıllık süre dolmuşsa, geçmiş döneme ait ödemeler yapılmıyor. Bu nedenle eski emekliler veya hak sahiplerinin maaşlarını kontrol etmesi ve zamanında tahsil etmesi gerekiyor.
4/1-C Kapsamındaki Memurlarda da Geçerli
Aynı durum, 4/1-c statüsünde (memur sigortalılar) olan kişileri de kapsıyor. Vazife malullüğü ve ölüm aylığı gibi haklar için de 5 yıllık zaman aşımı süresi uygulanıyor. Özellikle ölüm durumlarında, başvurular ölüm tarihini takip eden ay başı itibarıyla değerlendirmeye alınıyor.
Eğer başvuru gecikirse, sadece başvuru tarihinden geriye dönük 5 yıllık ödeme yapılıyor. Bu sürenin dışında kalan maaşlar veya gelirler için ödeme hakkı kaybediliyor.
2008 Sonrası Maaşlar İçin Farklı Uygulama
2008 yılından sonra bağlanan maaşlar için ise zaman aşımı uygulaması yapılmıyor. Bu tarihten sonra emekli olanların ya da gelir bağlanan kişilerin uzun süre maaşını almamış olması durumunda ödeme hakkı korunuyor. Yani 2008 sonrası bağlanan ödemelerde 5 yıl kuralı geçerli değil.
Gaiplikte de 5 Yıl Kuralı Uygulanıyor
Gaiplik durumlarında da hak sahiplerinin dikkatli olması gerekiyor. Mahkeme kararıyla gaip olduğu kesinleşen kişi için SGK’ya 5 yıl içinde başvuru yapılması şart. Aksi halde yalnızca son 5 yıla ait maaşlar ödeniyor, daha önceki dönemlere ait ödemeler için hak kaybı oluşuyor.
Aynı süre, toptan ödeme gibi diğer sosyal güvenlik haklarında da geçerli. Bu nedenle vatandaşların hak düşürücü süreleri yakından takip etmesi gerekiyor.
Vatandaşlara Uyarı: Süreleri Göz Ardı Etmeyin
SGK uygulamalarında belirtilen zaman aşımı sürelerinin kaçırılması, maaş ve gelirlerin tamamen ya da kısmen kaybedilmesine neden olabiliyor. Bu nedenle özellikle 2008’den önce bağlanmış aylıklarda, ödeme alınmayan dönemlerin kontrol edilmesi ve gerekirse SGK ile irtibata geçilmesi öneriliyor.
Özellikle ölüm aylığı, malullük geliri ve toptan ödemelerde süresi içinde başvuru yapılması, hak kaybının önlenmesi açısından büyük önem taşıyor.
