“Antibiyotik Direnci Sessiz Pandemiye Dönüştü”
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Elif Doyuk Kartal, antibiyotik direncinin Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından “sessiz pandemi” olarak tanımlandığını belirtti. Kartal, gerekli önlemler alınmadığı takdirde 2050 yılına kadar dirençli enfeksiyonlara bağlı ölümlerde ciddi artış yaşanabileceğini vurguladı.
Direnç Oranları Dünya Genelinde Yükselişte
‘Dünya Antimikrobiyal Direnç Farkındalık Haftası’ kapsamında açıklama yapan Prof. Dr. Kartal, 2025 yılı itibarıyla antibiyotik direncinin küresel bir tehdit seviyesine ulaştığını söyledi. DSÖ’nün verilerine göre geniş spektrumlu antibiyotiklere karşı direnç oranlarının dünya genelinde yüzde 15 ila 40 arasında arttığını ifade etti. Bazı bölgelerde kritik patojenlerde bu oranın yüzde 70’e kadar çıktığını da belirtti.
Her 6 Enfeksiyondan Biri Antibiyotiğe Dirençli
Kartal, raporlarda her 6 bakteriyel enfeksiyondan birinin mevcut antibiyotiklere yanıt vermediğinin altını çizdi. Ayrıca takip edilen enfeksiyonların yüzde 24’ünün birinci basamak antibiyotiklere karşı direnç gösterdiğini hatırlattı.
“Yanlış Kullanım Direnci Tetikliyor”
Antibiyotik direncinin en büyük nedeninin yanlış ve gereksiz kullanım olduğunu belirten Kartal, reçetesiz alınan ilaçların, tedavinin erken bırakılmasının ve yanlış doz kullanımının bakteriler üzerinde seçici baskı oluşturarak dirençli suşları çoğalttığını ifade etti. “Bu sorun sadece tıbbi bir mesele değil; insan, hayvan ve çevre sağlığını ilgilendiren küresel bir krizdir” dedi.
Tedavi Seçenekleri Daralıyor, Risk Büyüyor
Prof. Dr. Kartal, direnç artışının ameliyatlardan kanser tedavilerine, yoğun bakımdan günlük sağlık hizmetlerine kadar tüm tıbbi süreçleri zorlaştırdığını söyledi. Gram-negatif bakterilerdeki hızlı direnç artışının, yeni ilaç seçeneklerinin yetersizliği nedeniyle sağlık alanında tıkanma yarattığını belirtti.
“Akılcı Kullanım ve Farkındalık Hayati Önem Taşıyor”
Kartal, antibiyotiklerle mücadelenin sadece yeni ilaç geliştirmekle çözülemeyeceğini vurguladı. Akılcı antibiyotik politikalarının uygulanması, hızlı tanı testlerinin yaygınlaştırılması, toplumda farkındalık sağlanması ve enfeksiyonlardan korunma yöntemlerinin geliştirilmesi gerektiğini söyledi. Antimikrobiyal direncin küresel düzeyde izlenmesinin de kritik öneme sahip olduğunu belirtti.
