Milyonlarca vatandaş emeklilik için sosyal güvenlik merkezlerine akın ederken, internetten de rekor başvuru geldi. Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) yasasının yürürlüğe girdiği 3 Mart itibariyle gelen başvuru sayısı 300 bini geçti. Sosyal Güvenlik Kurumu yoğun başvurulara hızlı yanıt verebilmek için çalışma saatlerini 06.00'ya çekti. Mart ayında başvuranlar 1 Nisan itibariyle aylığa hak kazanırken ödemeleri yetişmeyenlere topluca ödeme yapılabileceği gibi avans seçeneği de sunulabilecek.
Emeklilikte yaşa takılanlara yönelik yasanın yürürlüğe girmesinin ardından gelen başvurular nedeniyle sosyal güvenlik merkezleri önünde başlayan yoğunluk dün de sürdü. Emekliliğe hak kazanan vatandaşlar SGK binaları önünde uzun kuyruklar oluşturdu. Emekli aylığında kayıp yaşanmaması için en geç 31 Mart tarihine kadar başvuruda bulunulması gerekiyor. Emeklilik başvurusu ister online isterse doğrudan Kurum'a yapılsın, o günkü başvuru tarihi esas alınacak, dosyalar tek tek incelenecek. Emeklilik başvurusunun postaya verildiği tarih başvuru tarihi kabul edilecek. Farklı sigorta kollarında çalışanların (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) hizmet birleştirmeleri olacağı için aylık bağlama takviminde kısa süreli de olsa gecikme söz konusu olabilir. Emekli aylığı başvuru tarihini takip eden aybaşından geçerli olmak üzere bağlanacak. İlk günden itibaren yüzbinlerce başvuru yapıldığı düşünüldüğünde SGK merkezleri tarafından işlemlerin bitirilmesi ve aylık bağlanması uzun sürebilecek. 1 Nisan itibariyle aylığa hak kazanılırken ödemede gecikme olsa bile hak kaybı söz konusu olmayacak. İşlemler tamamlandığında başvuru tarihini takip eden aybaşından geçerli olmak üzere geriye dönük olarak toplu ödeme yapılabilecek. En düşük emekli aylığı 5500 lira olarak belirlenirken avansın da bu tutar üzerinden verilebileceği belirtiliyor. İlk ay için yapılacak avans ödemesine 1100 lira bayram ikramiyesinin dâhil edilmesi öngörülüyor.
Emeklilik başvurusu yapılan tarihin ispatı için e-Devlet üzerinden yapılan başvurularda tamamlanan işlemin kayıt altına alınmasında yarar bulunuyor. Posta yoluyla yapılan başvurularda PTT tarafından onaylı alındı belgesi saklanırken, sosyal güvenlik merkezlerine yapılan başvurularda da verilen evrak kayıt tarihi ve sayısının istenmesi gerekiyor. Mart ayı içinde başvuru yapılmaması halinde 1 Nisan'dan geçerli olmak üzere emekli aylığı bağlanmaz. Nisan ayında EYT yasasında öngörülen sigortalılık süresi ve prim koşullarını Nisan ayında dolduran o tarihte başvuruda bulunabilir. Başvuru yaptıkları ayı takip eden ayın başından (mayıs) geçerli olarak aylık bağlanacak. Sigortalılığı 30 Nisan 2008 tarihinden sonra başlayanlar ilk defa sigortalı çalışmaya başlayanların hangi statüden emekli olacakları ise tüm çalışma yaşamları boyunca en çok çalıştıkları statüye göre belirleniyor.
Doğum, askerlik gibi hizmet borçlanması, borçlanmanın yapıldığı statüdeki günlere ya da çalışılan sigorta koluna eklenecek. EYT kapsamında sigorta kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl hesabında emeklilik hesabı 18 yaşından başlayacak. Emeklilik başlangıcı 18 yaşın dolduğu tarih kabul edilmekle birlikte 8 Eylül 1999 öncesi farklı hesaplanıyor. İşsizlik Sigortası Kanunu yürürlüğe girmeden önce (8 Eylül 1999 öncesi) sigortalı olanlar için Sosyal Sigortalar Kanunu geçerli olup işe girişin 18 yaş öncesi ya da sonrası olmasına bakılmadan giriş tarihine göre kademeli sisteme tabi bulunuyor. Yine 18 yaş altı çalışmada sigorta başlangıcı olarak kabul edilmenin bir başka istisnası da 1 Nisan 1981 yılı öncesinde işe girilmesi.
EYT yasasında kısmi emeklilik konusuna yer verilmezken, mevcut uygulama değişmedi. SSK'lı olarak 3600 günle, Bağ-Kur şartlarında da 5400 günle emeklilikte aranan yaş şartı aynen devam ediyor. Bu nedenle prim günü 3600'ün üzerinde SSK'lı kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilecek. Bağ-Kur'lularda ise 5400 prim günü koşuluyla kadınlar 56, erkekler 58 yaşında emekli olabilecek.
