Ticaret Bakanlığı, sebze ve meyve ticaretine yönelik kapsamlı bir yasa değişikliği taslağı hazırladı. “Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkındaki Kanun”da değişiklik öngören bu düzenleme ile yüksek enflasyon döneminde piyasanın denetim altına alınması ve üretici-tüketici dengesinin sağlanması amaçlanıyor.
Düzenlemeyle birlikte fiyatları yapay olarak yükselten, stokçuluk yapan veya üreticiyle doğrudan iş yapmaktan kaçınan perakendecilere ağır yaptırımlar uygulanacak. Ceza miktarları milyonlarca liraya ulaşabilecek.
Marketlere 50 Milyon TL’ye Kadar Ceza
Taslak düzenlemeye göre, Ticaret Bakanlığı belirli kriterleri sağlayan perakendecilerin satışa sunduğu ürünlerin yüzde 20’sini geçmemek kaydıyla doğrudan üretici ya da üretici örgütlerinden temin edilmesini zorunlu kılabilecek. Bu şartı yerine getirmeyen perakendecilere her yıl için 50 milyon TL’ye kadar para cezası kesilebilecek.
Ayrıca, fiyat artışına neden olan spekülatif faaliyetlerde bulunan kişi ya da kuruluşlara uygulanacak ceza 177 bin 340 TL’den 1 milyon TL’ye çıkarılacak.
Toptancı Hallerinde Yeni Yetki ve Kurallar
Taslakla birlikte toptancı hallerinin kurulmasına dair izinler artık belediyeler yerine Ticaret Bakanlığı tarafından verilecek. Böylece modern altyapıya sahip, standartları karşılayan yeni toptancı hallerinin oluşturulması hedefleniyor. Ayrıca üretici örgütlerinin toptancı hali kurmaları durumunda, bu hallerin yerleri bedelsiz olarak sağlanacak.
Toptancı hallerine getirilen diğer kurallara göre; hal içinde komisyoncuların komisyonculara, tüccarların da tüccarlara mal devretmesi ve satışı yasaklanacak. Böylece aracı maliyetlerinin azaltılması hedefleniyor.
Kayıt Dışılıkla Mücadelede Yeni Adımlar
Taslakta, mal bedellerinin banka aracılığıyla ödenmesi zorunluluğu getirilerek kayıt dışı ekonomiyle mücadele edilmesi amaçlanıyor. Komisyoncular, satış tarihinden itibaren en geç 20 gün içinde, vadeli satışlarda ise 30 gün içinde üreticiye ödeme yapmak zorunda olacak. Diğer alıcılar da mal tesliminden itibaren 30 gün içinde ödemeyi banka kanalıyla gerçekleştirmekle yükümlü kılınacak.
Söz konusu uygulamalarla hem üreticilerin alacaklarının zamanında ödenmesi sağlanacak hem de ekonomik şeffaflık artırılacak.
Bozulan Ürünleri Çöpe Atana Ceza
Bozulan ürünlerin imhası için belirlenen usul ve esaslara aykırı hareket edenlere 200 bin TL para cezası kesilmesi öngörülüyor. Ayrıca, bu yasağa üç yıl boyunca aykırı hareket eden üreticilerin üretim desteklerinden faydalanmaları da engellenecek.
Standartlara aykırı şekilde ürünleri ambalajlayan, taşıyan veya depolayanlara da 36 bin TL idari para cezası uygulanacak. Taslakta ayrıca süresinde ödenmeyen ürün bedelleri için, tutarın yüzde 25’i oranında para cezası getirilmesi de yer aldı.
Üretici Örgütlerine Vergi ve Kira Avantajı
Düzenleme taslağı, üretici örgütlerini teşvik etmek amacıyla bir dizi kolaylık da içeriyor. Bu kapsamda, üretici örgütlerine satılan zirai ürün bedelleri üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmayacak. Ayrıca, toptancı hallerindeki kira bedellerinde üretici örgütlerine yüzde 75 indirim uygulanacak.
Üç kez gerçeğe aykırı bildirim yapan veya bildirimsiz mal satışı gerçekleştirenlerin ise kira sözleşmeleri feshedilerek kayıt dışılık engellenmeye çalışılacak.
Depolama ve Nakliyeye Bakanlık Desteği
Düzenleme kapsamında depolanabilen sebze ve meyveler için nakliye ve depolama desteği verilmesi amacıyla Ticaret Bakanlığı’na yetki tanınacak. Böylece ürünlerin muhafazası kolaylaştırılacak ve maliyetler düşürülecek.
