Kanuna aykırı olarak düzenlenen haksız şartlar, tüketicinin aleyhine sonuçlar doğururken, sözleşmelerde yapılan incelemeler sonucu firmalara idari para cezası uygulanacak. Peki, hangi sözleşmeler haksız şart içeriyor ve tüketiciler bu durumda ne yapmalı? İşte detaylar...
Günlük hayatımızda tüketici olarak elektrik, su, internet, kredi sözleşmeleri gibi birçok hizmetten faydalanıyoruz. Ancak, bu hizmetler için imzaladığımız sözleşmelerde, farkında olmadan mağdur olmamıza yol açan haksız şartlar yer alabiliyor. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 5. maddesi, tüketiciyle müzakere edilmeden sözleşmelere eklenen ve tüketici aleyhine dengesizliğe yol açan şartların geçersiz olduğunu belirtiyor.
Firmalara Ceza Yolda
Ticaret Bakanlığı, tüketici sözleşmelerinde haksız şartlara karşı denetimlerini sıkılaştırdı. Kanun gereği, sözleşmelerde haksız şart tespit edilmesi halinde firmalara 30 gün süre veriliyor. Bu süre sonunda şartlar kaldırılmazsa her bir sözleşme başına 3.126 TL idari para cezası uygulanıyor.
Ticaret Bakanlığı’nın aldığı karar gereği, firmalar artık şu tür haksız şartları içeren sözleşmeler yapamayacak:
Tüketiciyi tek taraflı olarak yükümlü kılan şartlar
Yüksek ceza bedelleri ve cayma ücretleri
Tüketiciye geri dönüş hakkı tanımayan maddeler
Banka ve finans kuruluşlarının tüketici aleyhine dengesiz şartlar koyması
Haksız Şart Örnekleri: Bu Şartlara Dikkat
Haksız şartların tespitinde yetki sadece Ticaret Bakanlığı'nda olup bazı haksız şartlar şunlardır:
Tüketicinin hizmeti geç ödemesi durumunda hem açma-kapama ücreti hem de yüksek faizli gecikme bedeli uygulanması
İnternet, mobil hat veya dijital yayın platformlarında tüketici onayı olmadan sözleşme süresinin otomatik olarak uzatılması
Kredi sözleşmelerinde, cayma hakkının sınırlandırılması veya iptal ücretlerinin orantısız derecede yüksek olması
Sigorta sözleşmelerinde, tüketicinin haberi olmadan yeni poliçelerin eklenmesi ve ücretlendirilmesi
Tüketici Haklarını Nasıl Koruyabilir?
Eğer tüketici bir sözleşmede haksız şart içerdiğini düşünüyorsa Tüketici Hakem Heyeti'ne veya Ticaret Bakanlığı'na başvurabilir. Ayrıca, daha önce Tüketici Hakem Heyeti tarafından haksız bulunan bir sözleşme maddesi, Bakanlığa bildirilerek topluca kaldırılabilir.
Tüketicilerin daha bilinçli olması ve sözleşmelerini dikkatle incelemesi gerektiğini belirten uzmanlar, sorun yaşayan vatandaşların yasal haklarını aramaları konusunda uyarıyor.
Haksız Şartlara Karşı Tüketiciler Ne Yapmalı?
Sözleşme imzalamadan önce tüm maddeleri dikkatlice okuyun
Haksız bir madde fark ederseniz firmadan düzeltilmesini talep edin
Sorun yaşamanız halinde Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurun
Haksız şartları Ticaret Bakanlığı'na şikayet ederek toplu bir düzeltme talep edin
