Böylece yalnızca sağlık, güvenlik, ağır sanayi ve benzeri yüksek riskli meslek grupları yıpranma payından yararlanmaya devam edecek; aşçı, sekreter, çaycı, bekçi gibi risk taşımayan kadrolar sistem tarafından bloke edilecek.
SGK Neden Kısıtlamaya Gidiyor?
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nce yapılan incelemelerde, bazı işverenlerin risk içermeyen kadrolarda görev yapan çalışanları riskli meslek kodları ile sisteme bildirerek haksız fiili hizmet süresi zammı elde ettiği belirlendi. Söz konusu suistimaller, erken emeklilik yoluyla SGK üzerinde ilave mali yük oluşturduğu gibi gerçek anlamda riskli mesleklerde çalışanların hak kaybına da yol açtı. Kurum, Nisan 2025 itibarıyla meslek kodlarını filtreleyen yeni bir bildirim sistemi uygulamaya koyarak bu suiistimallerin önüne geçmeyi hedefliyor.
Yeni Sistemde Ne Değişecek?
- İş kolu yıpranma payına uygun olmayan mesleklerde çalışanlar için sisteme hizmet bildirimi yapılamayacak.
- İşveren, risk taşımayan personelini yıpranma payı kapsamındaki meslek koduyla bildirmeye çalıştığında ekranda “hatalı bildirim” uyarısı görecek.
- SGK, yalnızca gerçekten riskli görevlere ait kodlar üzerinden gelen bildirimleri onaylayacak.
- Böylece fiili hizmet süresi zammı, yalnızca hak eden çalışanların hizmet günlerine eklenecek.
Bu düzenleme, aynı zamanda mevzuata uygun olmayan bildirimin önlenmesi ve olası idari para cezalarının engellenmesi açısından işverenlere de yol gösterici olacak.
Suistimaller Nasıl Ortaya Çıktı?
Denetim ekiplerinin saha incelemelerinde, aşçı, çaycı, bekçi, sekreter, hizmetli gibi risk taşımayan görevlerde bulunan çalışanların fiili hizmet süresi zammından yararlandığı tespit edildi. Yönetmelikte belirtilen kriterler, yüksek riskli iş kollarındaki çalışanları korumayı amaçlarken, idari kayıtlardaki bu hatalı eşleştirmeler haksız erken emeklilik hakkı doğurdu. Yeni sistem, meslek kodu–iş kolu uyumsuzluğunu veri tabanı kontrolüyle otomatik eleyecek.
Yıpranma Payından Kimler Yararlanıyor?
Mevcut uygulamada fiili hizmet süresi zammı, mesleğin risk derecesine göre 180, 90 veya 60 gün olarak hizmet süresine ekleniyor.
Yılda 180 Gün Kazanan Meslekler
- Yer altı madenciliği ve benzeri ağır işlerde çalışanlar.
Yılda 90 Gün Kazanan Meslekler
- Asit ve cıva üretimi işçileri
- Polis, MİT, Sahil Güvenlik, Türk Silahlı Kuvvetleri personeli
- Ceza infaz kurumu çalışanları
- TBMM üyeleri
- Gazeteciler ve TRT haber birimi personeli
- Bakanlar ve Cumhurbaşkanı yardımcıları
- Radyasyonla çalışanlar
- Demir–çelik sektörü işçileri
Yılda 60 Gün Kazanan Meslekler
- Cam, çimento, alüminyum sanayi işçileri
- İtfaiyeciler
- Sağlık çalışanları (doktor, hemşire, eczacı vb.)
- Termik santral personeli
- Su altında çalışan dalgıçlar
- Kurşun ve arsenikle çalışanlar
Yeni filtreleme sistemi bu listede yer almayan meslek kodlarını yıpranma payı kapsamı dışında tutacak.
İşverenleri Bekleyen Süreç
- Meslek Kodu Güncellemesi: İşverenler, çalışanlarını SGK’ya bildirirken kullandıkları meslek kodlarını gözden geçirmek zorunda kalacak.
- Otomatik Uyarı: Risk taşımayan kadro için hatalı kodla bildirim yapıldığında sistem “hatalı bildirim” mesajı verecek.
- Uyum Zorunluluğu: Bildirim ret edildiğinde işveren, doğru meslek kodu girilene kadar kaydı tamamlayamayacak.
Bu süreçle birlikte, riskli meslek kodlarının gerçek dışı kullanımına bağlı erken emeklilik hakkı engellenecek, haksız fayda önlenmiş olacak.
Nisan 2025’te Başlayacak
SGK’nın kısıtlama kararı Nisan 2025 itibarıyla yürürlüğe girecek. Uygulama başladıktan sonra:
- Veri Tabanı Filtrelemesi anlık olarak çalışacak.
- Risk Analizi sistem tarafından otomatik yapılacak.
- Fiili Hizmet Süresi Zammı yalnızca sisteme kabul edilen kodlar üzerinden işlenecek.
Böylece yıpranma payı, gerçek anlamda riskli işlerde çalışan personele özel bir hak olarak korunacak.
Haksız Erken Emekliliğe Son
SGK’nın yeni adımıyla, fiili hizmet süresi zammı düzenlemesini kötüye kullanan uygulamalar tarihe karışacak. Kurumun titiz filtreleme sistemi:
- Maliyet kontrolü sağlayacak,
- Gerçek riskli mesleklerdeki çalışanların haklarını koruyacak,
- İşveren bildirimlerinde standart bir doğruluk seviyesi getirecek.
Bu kapsamda, risk taşımayan görevlerde bulunan personelin erken emeklilik kapısı kapanırken, yüksek riskli alanlarda görev yapan emekçiler mevcut haklarını kayıpsız sürdürmeye devam edecek.
SGK’nın Nisan 2025’te devreye girecek yeni bildirim sistemi, fiili hizmet süresi zammını yalnızca sağlık, güvenlik, ağır sanayi ve benzeri riskli iş kollarında çalışanlara tanıyacak. Aşçı, sekreter, çaycı, bekçi gibi risk taşımayan kadrolarda görev yapanlar için yıpranma payı bildirimi sistemsel olarak reddedilecek. Böylece suistimallerin önüne geçilecek, gerçek hak sahiplerinin erken emeklilik avantajı korunacak.
